วันเด็กแห่งชาติ ในประเทศไทย ตรงกับวันที่เสาร์ที่ 2 ในเดือนมกราคมของทุกปี และยังมีการให้คำขวัญเด็ก โดยนายกรัฐมนตรีไทย ซึ่งวันเด็กแห่งชาตินับเป็นวันหยุดราชการ แต่ว่ามิได้มีกำหนดให้หยุดชดเชยในวันทำการวันถัดไป
วันเด็กแห่งชาติถูกจัดขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 3 ตุลาคม พ.ศ. 2498 ในช่วงนั้นกำหนดให้วันจันทร์แรกของเดือนตุลาคมเป็นวันเด็กแห่งชาติ จนกระทั่งมาถึงในปี พ.ศ. 2506 ได้มีมติเปลี่ยนแปลงวันเด็กแห่งชาติใหม่ให้เป็นวันเสาร์ที่ 2 ของเดือนมกราคม และก็เริ่มจัดงานวันเด็กหลังจากที่การเปลี่ยนแปลงมีผลในปี พ.ศ. 2508 เป็นต้นมา
ประวัติวันเด็ก
สำหรับงานวันเด็กแห่งชาติ นั้นถูกจัดขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อวันจันทร์แรกของเดือนตุลาคม พ.ศ. 2498 ตามคำเชิญชวนของนาย วี.เอ็ม. กุลกานี ผู้แทนองค์การสหพันธ์เพื่อสวัสดิภาพเด็กระหว่างประเทศแห่งสหประชาชาติ
ซึ่งมีจุดประสงค์ให้ประชาชนเห็นความสำคัญและความต้องการของเด็ก อีกทั้งยังเป็นการกระตุ้นให้เด็กนั้นตระหนักถึงบทบาทสำคัญของตนในประเทศ มีการปลูกฝังให้เด็กมีส่วนร่วมในสังคมเพื่อเตรียมพร้อมกับการจะขึ้นเป็นกำลังของชาติ
โดยรัฐบาลไทยในขณะนั้นได้จัดให้มีคณะกรรมการจัดงานวันเด็กแห่งชาติขึ้นมาชุดหนึ่ง และมีหน้าที่ประสานงานกับหน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐ รัฐวิสาหกิจ และเอกชน รวมถึงได้จัดให้มีการเฉลิมฉลองวันเด็กแห่งชาติทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาคอีกด้วย
การจัดงานวันเด็กแห่งชาติในแต่ละปีนั้น มีจุดประสงค์ก็เพื่อให้เด็กทั่วประเทศทั้งในระบบโรงเรียนและนอกระบบโรงเรียน ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของตนเองที่เกี่ยวข้องกับสิทธิ หน้าที่ ความรับผิดชอบ และระเบียบวินัยที่มีต่อตนเองและต่อสังคม สอนให้มีความยึดมั่นในสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ตลอดจนการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข
วันเด็กได้ถูกกำหนดให้มีการจัดงานแห่งชาติขึ้นในทุกๆ ปี และจัดขึ้นเป็นครั้งแรก วันจันทร์แรกของเดือนตุลาคม พ.ศ. 2506 จนมาถึงปี พ.ศ. 2507 แต่ว่าไม่สามารถจัดงานวันเด็กได้ทัน จึงได้เลื่อนออกไปและจัดให้มีอีกครั้งในปี พ.ศ. 2508 จากนั้นก็ได้มีการเปลี่ยนวันเป็นวันเสาร์ที่สองของเดือนมกราคม เนื่องจากเห็นว่าเป็นช่วงที่หมดฤดูฝนและเป็นวันหยุดราชการมาจนถึงทุกวันนี้
สำหรับวันเด็กแห่งชาติในทุกๆ ปีก็จะมีการให้คำขวัญวันเด็กแห่งชาติเป็นประจำทุกปีโดยนายกรัฐมนตรีไทย ซึ่ง คำขวัญวันเด็ก มีขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2499 ในสมัยที่ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ให้ คำขวัญวันเด็ก ประจำปีนั้นว่า “จงบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ต่อผู้อื่นและส่วนรวม” ทำให้นับแต่นั้นเป็นต้นมา
จนถึงปี พ.ศ. 2502 จอมพลสฤษณ์ ธนะรัชต์ ที่ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในขณะนั้นก็ได้ให้คุณค่าความสำคัญของเด็กเป็นอย่างมาก จึงได้มอบคำขวัญให้เป็นข้อคิดคติเตือนใจสำหรับเด็กปีละ 1 คำขวัญ ก่อนที่จะถึงวันเด็กแห่งชาติ เป็นเหตุให้นายกรัฐมนตรีในสมัยต่อมาถือเป็นธรรมเนียมสืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบันนี้
คำขวัญวันเด็ก ย้อนหลังในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา
ประจำปี 2561 โดย พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
- รู้คิด รู้เท่าทัน สร้างสรรค์เทคโนโลยี
ประจำปี 2560 โดย พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
- เด็กไทยใส่ใจศึกษา พาชาติมั่นคง
ประจำปี 2559 โดย พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
- เด็กดี หมั่นเพียร เรียนรู้ สู่อนาคต
ประจำปี 2558 โดย พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
- ความรู้ คู่คุณธรรม นำสู่อนาคต
ประจำปี 2557 โดย นางสาว ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร
- กตัญญู รู้หน้าที่ เป็นเด็กดี มีวินัย สร้างไทย ให้มั่นคง
ประจำปี 2556 โดย นางสาว ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร
- รักวินัย ใฝ่เรียนรู้ เพิ่มพูนปัญญา นำพาไทยสู่อาเซียน
ประจำปี 2555 โดย นางสาว ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร
- สามัคคี มีความรู้ คู่ปัญญา คงรักษาความเป็นไทย ใส่ใจเทคโนโลยี
ประจำปี 2554 โดย นาย อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
- รอบคอบ รู้คิด มีจิตสาธารณะ
ประจำปี 2553 โดย นาย อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
- คิดสร้างสรรค์ ขยันใฝ่รู้ เชิดชูคุณธรรม
ประจำปี 2552 โดย นาย อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
- ฉลาดคิด จิตบริสุทธิ์ จุดประกายฝัน ผูกพันรักสามัคคี
ประจำปี 2551 โดย พลเอกสุรยุทธ์ จุลานนท์
- สามัคคี มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ เชิดชูคุณธรรม
> อ่าน: คำขวัญวันเด็กย้อนหลังได้ที่นี่
กิจกรรมวันเด็ก
กิจกรรมวันเด็กที่ถูกจัดขึ้นในวันเด็กแห่งชาตินั้นจะมีความแตกต่างกันไปตามสถานที่ และรูปแบบของแต่ละชุมชน รวมถึงสถานที่สำคัญต่างๆ อาทิ ในวันเด็กแห่งชาติ ทำเนียบรัฐบาลจะเปิดให้เด็กๆ สามารถเข้าไปเยี่ยมชมห้องทำงานของนายกรัฐมนตรี ณ ตึกไทยคู่ฟ้า รวมถึงมีโอกาสได้นั่งบนเก้าอี้ทำงานจริงของนายกรัฐมนตรีอีกด้วย หรืออย่างฐานทัพอากาศก็จะมีการจัดแสดงเครื่องบินที่ใช้ในการปฏิบัติการจริง แต่กิจกรรมวันเด็กที่เราจะเห็นได้อยู่ทั่วไปเลย คือ การแจกของรางวัล ขนม ไอศกรีมให้กับเด็กๆ ถือว่าเป็นกิจกรรมวันเด็กที่ทำให้เราอยากจะย้อนกลับไปเป็นเด็กอีกครั้งจริงๆ
